Firma STX obecna jest na polskim rynku audio od 1990 roku. Jest znana i bardzo dobrze oceniana w środowisku DIY, które oczekuje wyjątkowej jakości podzespołów do realizacji własnych projektów. STX jest również dostawcą przetworników dla wielu firm produkujących zestawy głośnikowe Hi Fi oraz Hi End w Polsce jak i zagranicą. W ostatnim czasie firma również pojawiła się  ze swoimi produktami w wyższej grupie cenowej.

Takim to produktem jest recenzowany przeze mnie STX Foton 300 – średniej wielkości podłogówka, 2,5 drożna, w systemie bass-reflex. Jest to obecnie najwyższy i najbardziej wyrafinowany model w portfolio STX, a uwagę już na pierwszy rzut oka przyciąga cena tych kolumn: 6 tysięcy polskich złotych… Mówimy tu o produkcie topowym tego producenta, a przecież w obecnych czasach w tym budżecie, wśród wielu obecnych na rynku marek, ciężko znaleźć w tej cenie (mówię o kolumnach podłogowych) coś więcej, niż produkt podstawowy, najniższy w katalogu.

Z pewnością dla wielu osób, tak niska cena w porównaniu do konkurencji, wyda się podejrzana i będą doszukiwać się haczyka. Haczyka nie ma, a wytłumaczenie przystępnej ceny jest inne. STX jest wiodącym producentem głośników (przetworników) w Polsce. Czyli sam korzysta z własnych przetworników, przez co odpada koszt marży, zewnętrznego producenta. Sam zajmuje się produkcją obudów, a także zajmuje się sprzedażą detaliczną i dystrybucją. Czyli pominął wszystkie możliwe ogniwa łańcucha pośredników i podwykonawców.

To główny powód tak przystępnej ceny za produkt tej jakości, a ta naprawdę wyprzedza swoją kategorię sprzętową. Nim przejdę do opisu dźwiękowego postaram się dokładnie omówić poszczególne aspekty technologiczne kolumn STX Foton 300, by wykazać, że rzeczywiście zastosowane technologie są wysokiej klasy.

Zacznijmy od samych przetworników, które jak wspomniałem wcześniej są produktem STX – zarówno jeśli chodzi o projekt, jak i produkcję (wszystko odbywa się w Polsce). Głośnik wysokotonowy to klasyczny przetwornik magnetyczny, 27 milimetrowa kopułka (prawdopodobnie impregnowana tekstylna) z 10 cm frontem. Zarówno front, jak i kosz głośnika w całości wykonane zostało z aluminium. Srebrne, ozdobne pierścienie widoczne na froncie głośnika wysokotonowego to lekkie podfrezwanie w aluminiowym pierścieniu – nie jest to żadna plastikowa nakładka czy naklejka. Przetwornik z układem magnetycznym wykonany jest technologii określanej przez producenta jako mirror driver. Zarówno indukcyjność, jak i natężenie pola magnetycznego zachowuje bardzo wysoką liniowość w całym zakresie pracy głośnika.

Również głośnik nisko średniotonowy (w tej konstrukcji są dwa) wykonany jest z użyciem zaawansowanych technologii i nie znajdziemy tam żadnych oszczędności. Bardzo solidny, metalowy, odlewany kosz głośnika. Duży układ magnetyczny oraz 36 mm cewka pracującą w profilowanym tunelu wentylacji magnetowodu, napędzających membranę z włókna węglowego. Tutaj należy zaznaczyć, że użyta impregnowana plecionka z włókna węglowego to bardzo zaawansowany materiał i użycie go jako produktu do membrany znane jest z bardzo drogich konstrukcji. Oczywiście są na rynku tanie imitacje tego materiału, czyli plastikowe głośniki, które swym kolorem i fakturą starają się udawać droższe materiały takie jak kewlar czy właśnie włókno węglowe.
Użycie włókna węglowego pozwala uzyskać wysoką sztywność membrany, odporną na zniekształcenia, przy zachowaniu małej masy całego układu drgającego. Zresztą użycie tych technologii będzie wyraźnie słyszalne i nie jest to pusty hi tech, użyty tylko dlatego, że się da czy ma się takie możliwości – to realnie przekłada się na wyższej jakości dźwięk.

Obudowa, dostępna jest w kilku wariantach wykończenia. Mój egzemplarz testowy wykończony był w lakierze czarny połysk, ale dostępne są jeszcze; kolor biały wysokim połysku, biały fornir z lakierowanym frontem na wysoki połysk, w fornirze dąb bielony, czarny heban fornir, czarny heban fornir i lakierowany na wysoki połysk front,
pełny wenge fornir oraz wenge fornir i lakierowany na wysoki połysk czarny front, a na koniec jeszcze lakier szary metalik oraz lakier czerwony na wysoki połysk.
Kolejny raz ogarnia mnie lekkie zdumienie – tak szerokie spektrum wyboru wykończenia (naliczyłem aż dwanaście wariantów!) zwykle dostępne jest w produktach luksusowych, nie ma co się oszukiwać, mnożenie wariantów wykończenia jest kosztochłonne dla producenta i na taką wygodę można sobie pozwolić zwykle w droższych konstrukcjach. Oczywiście to bardzo korzystne dla konsumenta, chyba każdy znajdzie coś dla siebie, ale warto podkreślić fakt, że to też kolejna cecha jakościowa tych kolumn, która wyprzedza konkurencję z podobnej półki cenowej.

Jakość wykonania obudowy, lakierowania nie pozostawia miejsca na żadną krytykę. Lakier położony perfekcyjnie, frezy idealnie dopasowane do koszy głośników, solidna maskownica, mocowana na magnesy. W zasadzie można ją używać cały czas, jest wykonana z tak cienkiego materiału, że jej wpływ na dźwięk dla mnie był praktycznie niezauważalny. Ponadto materiał ten wydaje się być bardzo wytrzymały i mocno naciągnięty na stelaż maskownicy, przez co nawet przypadkowe wciśnięcie palcem kolumny na wysokości głośnika wysokotonowego przy założonej maskownicy nie powinno skończyć się wgnieceniem kopułki głośnika. W sumie prosty zabieg, a dzięki temu uzyskano dwa profity: maskownica jest w zasadzie przezroczysta akustycznie, a jednocześnie realnie chroni przed uszkodzeniem głośnika. Miłym uzupełnieniem całości jest kilkuczęściowa podstawa pod kolumny, wraz z aluminiowymi nóżkami dodawanymi w komplecie, w cenie kolumn.

Po wykręceniu głośników i dokładniejszym zbadaniu obudowy w środku znajdziemy cztery wsporniki wzmacniające konstrukcję – to sporo jak na niebyt dużą kolumnę podłogową. Jeden ze wsporników pełni równocześnie rolę ścianki wewnętrznej wydzielającą oddzielną komorę dla głośnika wysokotonowego. Umieszczona pod ostrym kątem względem ścianki dolnej, by wyeliminować fale stojące w komorze głośników nisko-średnio tonowych. Wytłumienie wykonane zostało przy pomocy wełny, tunel portu bas refleksu z obu stron posiada zaokrąglone ścianki niwelujące szumy powietrza.

Kolejnym elementem, którym (znowu) wyróżnia się jakością jest zwrotnica. Wszystkie kondensatory są robione na zalecenie STX i są to kondensatory foliowe. Cewki nawinięte grubym drutem i wszystkie są cewkami powietrznymi. Rzadko kiedy tak wygląda fabryczna zwrotnica kolumny głośnikowej, w zasadzie nawet fani tunningu nie mają tu zbyt dużego pola do popisu. Montaż przestrzenny wykonany schludnie na płytce PCB, natomiast gniazda głośnikowe, umieszczono bezpośrednio w obudowie. Nieco utrudnia to montaż kolumny, ale dzięki temu, wyeliminowano plastikowy panel z gniazdami, który stosowany jest w większości kolumn.

Tak więc ze wszech miar wykonanie jest na bardzo wysokim poziomie i znacznie wyprzedza konkurencję z podobnego przedziału cenowego. Zarówno stolarka, solidność obudowy, jakość i mnogość wyboru wykończenia, elementy zwrotnicy, a przede wszystkim same przetworniki są na bardzo wysokim poziomie. Nawet chcąc być złośliwym nie ma się do czego przyczepić, z punktu widzenia wkładu materiałowego jest to najlepszy znany mi stosunek jakości do ceny.

Odsłuch STX Foton 300 to też pewnego rodzaju zaskoczenie – bo grają znacznie lepiej, niż mogłaby sugerować cena i liga w jakiej gra producent. Po wcześniejszej, dokładnej analizie jak ta kolumna jest zbudowana, wiemy z czego się to bierze. Dźwięk jest spójny, poukładany, żadne z pasm nie wybija się przed szereg. Charakter grania kolumny jest bliski neutralnemu, z lekkim skierowaniem w stronę łagodności przekazu i minimalnego docieplenia. Takie strojenie kolumny sprawdzi się w każdym gatunku muzycznym. Nie będzie też zbytnio eksponowało ewentualnych niedoskonałości systemu, które w tym przedziale cenowym sprzętu, zapewne się pojawią w którymś z elementów toru.

Natomiast wraz z rozwojem systemu, będziemy doceniać kolejne walory kolumny STX Foton 300, będące wcześniej dla nas ukryte, tej klasy głośniki bardzo wyraźnie odwdzięczają się lepszą elektroniką.

Wracając do opisu dźwiękowego; wysokie tony są bardzo dobrej klasy. Mamy tu wszystko to, co słyszymy w wysokich modelach głośników wysokotonowych: piękne wybrzmienia, szybki i detaliczny dźwięk, głębię planów i źródeł pozornych. Bardzo angażująco wypadają wszelkie partie fortepianowe, gdzie zanurzyć się możemy w muzykę, analizując poszczególne barwy dźwięków. Tak jak wspomniałem wcześniej, minimalnie ten zakres jest docieplony, ale nie objawia się to dosłodzeniem czy zmuleniem tego zakresu, a nieco mniej surowym i dosadnym przekazywaniu sybilantów. Pomimo takiego, delikatnie złagodzonego przekazu blachy brzmią bardzo „blaszanie” i naturalnie, tak samo szybkość i energia wysokich tonów, w żaden sposób nie cierpi na takim zabiegu. Sam jestem zwolennikiem takiego przekazu, który zarówno pozwala na uzyskanie stu procent informacji zawartych w nagraniu, podaniu ich w detaliczny i klarowny sposób, a jednocześnie pozwoli na długi i relaksujący odsłuch.

Średnie tony, spójnie do wysokich są szybkie, czyste, ale również bardzo muzykalne. Kooperacja głośników nisko-średniotonowych i wysokiej klasy wysokotonówki pozwala uzyskać wrażenie głębi i nasycenia wokali. Podobnie jak wyższych rejestrach, również tutaj udało się uzyskać łagodność i przyjemność przekazu bez zgubienia szybkości i detalu.

Najniższe tony cechują się wysoką szybkością i detalicznością znanej raczej tylko z wysokiej klasy przetworników – być może jest to zasługa zaawansowanego materiału membrany, ale udało się uzyskać w tym głośniku pożądane cechy zarówno w zakresie średnich tonów – czyli ogólnie to ujmując muzykalności i głębi, a jednocześnie utrzymać szybkość i kontur na basie – rzadko kiedy te cechy idą w parze w kolumnie 2,5 – way. Ilość basu w zupełności wystarczy do pomieszczeń do 20 metrów kwadratowych, powyżej tego metrażu, średniej wielkości podłogówka z dwoma 18 cm głośnikami, już nie wystarczy – praw fizyki nie da się oszukać.

Podsumowanie tej kolumny jest nieco utrudnione. Każdy z zakresów jest wybitny w swojej kategorii cenowej i nie ma się czego doczepić – nie w tej cenie... W zasadzie, gdyby cena dobiła do 10 tysięcy, nadal kolumna ta, bez żadnych kompleksów mogłaby się z sukcesem mierzyć z konkurencją dostępną na rynku. Pewne jej aspekty wybiegają jeszcze dalej, np. wysokie tony moim zdaniem wyprzedzają swoją kategorię cenową o dwie długości (choć lojalnie muszę przyznać, że taka prezentacja idealnie trafia w mój gust, więc to zawyża nieco ocenę w moich oczach).

Ponadto bardzo ładnie i starannie wykonane, bardzo duża ilość wykończeń kolorystycznych do wyboru, wysokiej klasy zwrotnica, wysokiej klasy przetworniki, miły dodatek w postaci podstawki z nóżkami – wszystko, co można było zrobić dobrze, zostało tu tak zrobione, a jakby tego było mało, wycenione nad wyraz korzystnie. Gorąco polecam.

Rafał Czuk.

Dane techniczne:

System: 2,5 drożny bass-reflex

Moc (Program Power AES) 300 W

Moc (Power Handling AES) 150 W

Nominalna impedancja 8 Ohm

Efektywność 90 dB (2,83 V / m)

Pasmo przenoszenia 39 Hz - 23 kHz (-3 dB)

Waga ~22 kg netto / 1 szt (waga bez opakowania)

Wymiary kolumny (WxSxG) 950mm x 195mm x 300mm (320mm z maskownicą)

Wymiary podstawki (WxSxG) 60 x 270 x 270 mm

Rozmiary głośników:

niskotonowy -2x6,5" (180mm)

wysokotonowy - 104mm (średnica cewki 25mm)

Cena: 6000 zł para.

Do testów dostarczyła firma STX:
www.stx.pl